Nghe ni, tau với mi cùng ngắm nghía kiến trúc cổ Nghệ An mô, coi thử có chi đặc biệt mà say lòng người đến thế! Chứ tau mê từ hồi mô tê rồi ni! Nghe nói, những ngôi nhà cổ, những công trình kiến trúc xưa ở đất Nghệ ni, nó không chỉ là nơi ở, mà còn là cả một kho tàng văn hóa đặc sắc, đậm đà bản sắc dân tộc mình đó!
Kiến trúc nhà cổ Nghệ An: Nơi lưu giữ hồn quê mộc mạc
Mi biết hông, kiến trúc nhà cổ Nghệ An nó mộc mạc, gần gũi lắm. Nhà gỗ, nhà thờ họ được dựng lên từ những vật liệu giản đơn như gỗ, đá, gạch, ngói, … nhưng lại ẩn chứa trong đó là cả một nét đẹp kiến trúc tinh tế, độc đáo.
Từ Vựng Đặc Trưng Trong Kiến Trúc Nhà Cổ Nghệ An
- Cột cái: Cột chính, to nhất trong nhà, thường được làm bằng gỗ quý.
- Xà ngang: Thanh gỗ to, đặt nằm ngang trên các cột, tạo thành khung nhà.
- Kèo: Thanh gỗ nhỏ hơn, đặt nghiêng trên xà ngang, tạo thành mái nhà.
- Rường cột: Hệ thống kết cấu gỗ phức tạp, được chạm khắc tinh xảo, tạo nên vẻ đẹp thẩm mỹ cho ngôi nhà.
- Đòn tay: Thanh gỗ ngắn, nối liền các cột, tạo sự chắc chắn cho khung nhà.
Ví dụ: Ở các làng quê Nghệ An, những ngôi nhà gỗ 3 gian 2 chái với hệ thống cột cái, xà ngang, kèo, rường cột được chạm khắc tinh xảo là hình ảnh quen thuộc, gần gũi.
Chùa chiền, đền miếu Nghệ An: Nét linh thiêng giữa đất trời
Bên cạnh nhà cổ, chùa chiền, đền miếu ở Nghệ An cũng mang đậm dấu ấn kiến trúc độc đáo.
Từ Vựng Gắn Liền Với Chùa Chiền, Đền Miếu Nghệ An
- Tam quan: Cổng chùa, thường có 3 cửa, tượng trưng cho Tam bảo (Phật, Pháp, Tăng).
- Chánh điện: Gian chính của chùa, nơi đặt tượng Phật chính.
- Tòa Cửu Long: Kiến trúc đặc trưng trong chùa chiền, đền miếu, thường được chạm khắc hình ảnh chín con rồng uốn lượn.
- Hậu cung: Gian phía sau chánh điện, nơi thờ tự các vị thần, thánh.
- Lầu chuông: Nơi treo chuông chùa, thường được xây dựng cao ráo, uy nghi.
Ví dụ: Chùa Cổ Thọ, đền Cuông là những công trình kiến trúc tiêu biểu cho nét đẹp kiến trúc chùa chiền, đền miếu xứ Nghệ.
Vật liệu xây dựng trong kiến trúc cổ Nghệ An: Gần gũi mà bền vững
Kiến trúc cổ Nghệ An sử dụng những vật liệu đơn giản, gần gũi với thiên nhiên như gỗ, đá, gạch, ngói, …
Các Loại Gỗ Thường Dùng:
- Gỗ lim: Loại gỗ quý, chắc chắn, thường được dùng để làm cột cái, xà ngang.
- Gỗ mít: Gỗ thơm, ít bị mối mọt, thường được dùng để làm cửa, tủ, bàn ghế.
- Gỗ xoan: Gỗ nhẹ, dễ gia công, thường được dùng để làm kèo, rường.
Ví dụ: Những ngôi nhà cổ làm bằng gỗ lim ở làng Sen quê Bác đã tồn tại hàng trăm năm mà vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ.
Họa tiết trang trí trong kiến trúc cổ Nghệ An: Tinh hoa nghệ thuật dân gian
Họa tiết trang trí trong kiến trúc cổ Nghệ An mang đậm nét đẹp văn hóa dân gian.
Một Số Họa Tiết Phổ Biến:
- Hoa văn tứ quý (tùng, cúc, trúc, mai): Tượng trưng cho khí chất thanh cao, trường thọ.
- Hình ảnh rồng, phượng: Thể hiện sự uy nghi, quyền quý.
- Họa tiết hình học: Tạo nên vẻ đẹp cân đối, hài hòa.
Ví dụ: Những họa tiết hoa văn được chạm khắc tinh xảo trên cột, kèo, rường cột của nhà thờ họ Nguyễn Sinh ở làng Sen là minh chứng cho nền nghệ thuật dân gian đặc sắc của người dân xứ Nghệ.
Kết luận:
Kiến trúc cổ Nghệ An là sự kết hợp hài hòa giữa nét đẹp kiến trúc và giá trị văn hóa. Hy vọng qua bài viết ni, mi đã hiểu thêm về văn hóa xứ Nghệ qua từ vựng về kiến trúc rồi đó. Còn chần chờ chi nữa mà không ghé thăm xứ Nghệ để tận mắt chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc độc đáo này nhỉ?